Rośliny Konopi a Ich Genotyp i Fenotyp oraz Chemotyp

Rośliny konopi indyjskich są niezwykle zróżnicowane pod względem wyglądu, zapachu, smaku i działania. Te różnice wynikają z trzech podstawowych pojęć botanicznych: genotypu, fenotypu i chemotypu. W tym artykule wyjaśnimy, czym są te terminy, jak się od siebie różnią i jak wpływają na rośliny konopi.

Genotyp

Genotyp to zbiór genów, które roślina konopi dziedziczy po swoich rodzicach. Geny są fragmentami DNA, które zawierają informacje o określonych cechach rośliny, takich jak kolor liści, wysokość, czas kwitnienia czy zawartość kannabinoidów. Geny są przekazywane z pokolenia na pokolenie w procesie rozmnażania się roślin.

Możliwości rozwojowe rośliny konopi są określone przez jej genotyp, czyli zbiór genów dziedziczonych po rodzicach. Jednak genotyp nie jest stały ani niezmienny – może ulec zmianie w wyniku mutacji, rekombinacji lub krzyżowania się z innymi roślinami. Ponadto genotyp nie determinuje całkowicie fenotypu rośliny.

Fenotyp

Fenotyp to zbiór cech, które roślina konopi faktycznie wykazuje w swoim wzroście i rozwoju. Fenotyp jest widoczny gołym okiem lub za pomocą testów laboratoryjnych. Fenotyp obejmuje takie aspekty jak kształt i wielkość liści i kwiatostanów, zapach i smak terpenów, zawartość i proporcje kannabinoidów czy efekt psychoaktywny lub leczniczy.

W zależności od warunków środowiskowych, w jakich rośnie roślina konopi, jej genotyp może się różnie przejawiać. Do tych warunków należą temperatura, wilgotność, nasłonecznienie, nawożenie, podlewanie czy stres. One mogą wpływać na to, które geny są aktywne lub nieaktywne. Dlatego nawet rośliny tej samej odmiany lub klona konopi mogą mieć różny fenotyp, czyli zbiór cech obserwowalnych.

Chemotyp

Chemotyp to zbiór właściwości chemicznych rośliny konopi, które determinują jej profil kannabinoidowy i terpenowy. Kannabinoidy to związki chemiczne produkowane przez roślinę konopi, które oddziałują z układem endokannabinoidowym ludzi i zwierząt. Terpeny to związki chemiczne odpowiedzialne za aromat i smak rośliny konopi oraz za jej dodatkowe efekty farmakologiczne.

Skład chemiczny rośliny konopi, czyli chemotyp, zależy częściowo od jej genotypu, który określa jakie enzymy biorą udział w produkcji kannabinoidów i terpenów. Jednak chemotyp również może się zmieniać pod wpływem warunków środowiskowych, które wpływają na ilość i stosunek tych związków w roślinie. Na przykład gdy roślina konopi jest narażona na wysoką temperaturę, może to obniżać poziom THC lub podwyższać poziom CBD w niej.

Klasyfikacja Chemotypów u Roślin Konopi

Rośliny konopi indyjskich są znane ze swoich zróżnicowanych właściwości i efektów, które zależą od wielu czynników. Jednym z nich jest chemotyp, czyli profil biochemiczny rośliny, który określa jej zawartość i proporcje różnych kannabinoidów. Kannabinoidy to związki chemiczne, które oddziałują z układem endokannabinoidowym w organizmie ludzkim i zwierzęcym, wywołując różne reakcje fizjologiczne i psychiczne. Układ endokannabinoidowy jest złożonym systemem komunikacji międzykomórkowej, który reguluje wiele funkcji organizmu, takich jak nastrój, apetyt, sen, pamięć, odporność czy ból.

Istnieje pięć głównych typów chemotypów u roślin konopi:

• Typ 1: Dominujący THC. THC (tetrahydrokannabinol) to najbardziej znany i psychoaktywny kannabinoid, który odpowiada za efekt “haju” lub “odlotu”. Rośliny typu 1 mają wysoką zawartość THC (powyżej 0,3%) i niską lub śladową zawartość CBD (kannabidiolu) i innych kannabinoidów. Przykładami roślin typu 1 są większość odmian marihuany przeznaczonych do celów rekreacyjnych lub medycznych, takich jak Skunk, Haze czy White Widow. Rośliny te mogą wywoływać silne efekty euforyczne, pobudzające, relaksujące lub halucynogenne, w zależności od szczepu i dawki. Mogą również mieć działanie lecznicze w przypadku niektórych schorzeń, takich jak przewlekły ból, nudności, stwardnienie rozsiane czy jaskra.
• Typ 2: Zrównoważony stosunek. Rośliny typu 2 mają zbliżoną zawartość THC i CBD (od 0,3% do 5% każdego), co daje im zrównoważone właściwości i efekty. CBD jest niepsychoaktywnym kannabinoidem, który ma działanie przeciwlękowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe i neuroprotekcyjne. Rośliny typu 2 są często wybierane przez osoby szukające terapeutycznych korzyści z konopi bez silnego wpływu na stan umysłu. Przykładami roślin typu 2 są niektóre odmiany medyczne, takie jak Harlequin, ACDC czy Cannatonic. Rośliny te mogą łagodzić objawy takich chorób jak padaczka, depresja, lęk, zapalenie stawów czy nowotwory. CBD może również zmniejszać niepożądane skutki uboczne THC, takie jak lęk, paranoja czy suchość w ustach.
• Typ 3: Dominujący CBD. Rośliny typu 3 mają wysoką zawartość CBD (powyżej 5%) i niską lub śladową zawartość THC i innych kannabinoidów. Rośliny te są idealne dla osób, które chcą korzystać z leczniczych właściwości CBD bez żadnego wpływu na stan świadomości. Rośliny typu 3 są często klasyfikowane jako konopie włókniste lub przemysłowe i są legalne w wielu krajach. Przykładami roślin typu 3 są Charlotte’s Web, Hemp Oil czy Finola. Rośliny te mogą pomagać w leczeniu takich schorzeń jak padaczka, schizofrenia, autyzm, cukrzyca czy choroba Alzheimera. Mogą również być wykorzystywane do produkcji olejów, kosmetyków, żywności, papieru czy tkanin.
• Typ 4: Dominujący CBG. CBG (kannabigerol) to prekursor innych kannabinoidów, który jest obecny w niewielkich ilościach w większości roślin konopi. Jednak niektóre rośliny mają wysoką zawartość CBG (powyżej 5%) i niską lub śladową zawartość THC, CBD i innych kannabinoidów. CBG jest niepsychoaktywnym kannabinoidem, który ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwzapalne i neuroprotekcyjne. Rośliny typu 4 są nowością na rynku konopnym i są badane pod kątem potencjalnych zastosowań medycznych. Przykładami roślin typu 4 są Stem Cell, White CBG czy Jack Frost. Rośliny te mogą mieć korzystny wpływ na takie problemy jak choroba Leśniowskiego-Crohna, łuszczyca, jaskra czy choroba Huntingtona.
• Typ 5: Brak kannabinoidów. Rośliny typu 5 nie zawierają żadnych znaczących ilości kannabinoidów, co oznacza, że nie mają żadnych właściwości ani efektów związanych z układem endokannabinoidowym. Rośliny te są uprawiane głównie ze względu na swoje włókna, nasiona, olej lub inne zastosowania przemysłowe. Przykładami roślin typu 5 są odmiany włókniste, takie jak Kompolti, Futura czy Fedora. Rośliny te mogą być wykorzystywane do produkcji biopaliw, bioplastików, budownictwa czy odzieży.

Klasyfikacja chemotypów u roślin konopi pokazuje, jakie kannabinoidy i w jakich proporcjach są obecne w danej roślinie i jak wpływają na organizm. Jednak to nie jedyny czynnik, który ma znaczenie dla jakości i charakteru roślin konopi. Inne aspekty, takie jak genotyp, fenotyp, terpeny, flawonoidy, metody uprawy, zbioru i przechowywania, też się liczą. Dlatego warto dokładnie sprawdzać źródło i skład roślin konopi, zanim zdecydujemy się na ich zakup lub spożycie. Tylko wtedy możemy być pewni, że otrzymujemy produkt wysokiej jakości i bezpieczny dla naszego zdrowia. Możemy to zrobić, korzystając z różnych źródeł informacji, takich jak laboratoria analityczne, certyfikaty jakości, opinie użytkowników czy strony internetowe producentów lub sprzedawców.

Wpływ Terpenów na Działanie Konopi

Terpeny wydzielane są w tych samych gruczołach (tzw. trichomach), w których wytwarzane są kannabinoidy, takie jak: THC i CBD. Terpeny mogą działać bezpośrednio oraz w połączeniu z kannabinoidami, wpływając na ich właściwości i efekty. Wykazano, że terpeny działają synergicznie z kannabinoidami, co może dać nowe spojrzenie na terapię konopną.

Różne właściwości biologiczne i farmakologiczne mają terpeny, które są związkami chemicznymi występującymi w konopiach. Mogą one działać na organizm człowieka jako: przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwlękowe, przeciwdepresyjne, przeciwnowotworowe, antybakteryjne, antygrzybiczne czy antyoksydacyjne. Terpeny mogą również wpływać na nastrój, pamięć, sen czy apetyt. Niektóre z najczęściej występujących terpenów w konopiach to:

• Mircen – ma słodki zapach ziemi i mango. Jest relaksujący, uspokajający i poprawiający sen. Zwiększa również przenikanie kannabinoidów przez barierę krew-mózg.
• Limonen – ma cytrusowy zapach i smak. Jest pobudzający, poprawiający nastrój i koncentrację. Ma również właściwości antydepresyjne, antynowotworowe i antybakteryjne.
• Pinen – ma sosnowy zapach i smak. Jest stymulujący, poprawiający pamięć i czujność. Ma również właściwości przeciwzapalne, przeciwalergiczne i rozszerzające oskrzela.
• Linalol – ma kwiatowy zapach i smak lawendy. Jest uspokajający, przeciwlękowy i poprawiający sen. Ma również właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe i antygrzybiczne.
• Humulen – ma ziołowy zapach i smak chmielu. Jest przeciwzapalny, przeciwbakteryjny i zmniejszający apetyt.

Podsumowanie

Rośliny konopi indyjskich są bogate w różnorodność genetyczną i chemiczną. Genotyp, fenotyp i chemotyp to trzy pojęcia botaniczne, które pomagają zrozumieć te różnice i ich przyczyny. Genotyp to kod genetyczny rośliny, który określa jej potencjał rozwojowy. Fenotyp to zestaw cech, które roślina wykazuje w swoim wzroście i rozwoju. Chemotyp to zbiór właściwości chemicznych rośliny, które determinują jej profil kannabinoidowy i terpenowy. Chemowar to pojęcie używane do opisania szczegółowego profilu chemicznego rośliny konopi indyjskich. Terpeny to związki chemiczne odpowiedzialne za aromat i smak rośliny konopi oraz za jej dodatkowe efekty farmakologiczne. Te pięć pojęć są ze sobą powiązane, ale nie są stałe ani niezależne.